Đa số mọi người đều biết rằng méo miệng, yếu liệt tay chân, nói khó là những dấu hiệu điển hình của đột quỵ. Tuy nhiên, trên thực tế, đột quỵ không phải lúc nào cũng biểu hiện rõ ràng. Có những trường hợp hiếm gặp chỉ xuất hiện các triệu chứng không điển hình như mất khả năng nuốt, đau đầu dữ dội, chóng mặt, khiến người bệnh và người thân chủ quan, bỏ lỡ “thời gian vàng” để cấp cứu kịp thời.
Mới đây, một bệnh nhân bị đột quỵ nhưng chỉ có biểu hiện khó nuốt đơn thuần, không hề có các dấu hiệu liệt điển hình. Rất may, bệnh nhân được đưa đến bệnh viện kịp thời và hồi phục hoàn toàn sau khi điều trị. Trường hợp này cho thấy tầm quan trọng của việc nhận diện sớm các dấu hiệu không điển hình của đột quỵ.
NHỮNG DẤU HIỆU ĐỘT QUỴ KHÔNG ĐIỂN HÌNH DỄ BỊ BỎ QUA
Khi nhắc đến đột quỵ, hầu hết mọi người đều nghĩ đến các dấu hiệu như méo miệng, nói khó, yếu liệt tay chân theo quy tắc BEFAST. Tuy nhiên, không phải lúc nào đột quỵ cũng biểu hiện rõ ràng như vậy. Một số triệu chứng không điển hình dưới đây có thể khiến bệnh nhân và thậm chí cả nhân viên y tế chủ quan, dẫn đến chậm trễ trong điều trị.
Dưới đây là 5 dấu hiệu ít phổ biến nhưng cực kỳ nguy hiểm của đột quỵ mà bạn cần lưu ý.
1. KHÓ NUỐT, SẶC LIÊN TỤC
Biểu hiện:
✔ Gặp khó khăn khi nuốt thức ăn hoặc nước.
✔ Hay bị sặc khi ăn uống, thậm chí cả khi nuốt nước bọt.
✔ Cảm giác nghẹn ở cổ họng dù không có dị vật.
⚠️ Tại sao đây là dấu hiệu nguy hiểm?
✔ Đột quỵ có thể ảnh hưởng đến vùng thân não, nơi kiểm soát phản xạ nuốt.
✔ Nếu không được xử lý kịp thời, người bệnh dễ bị sặc vào phổi, gây viêm phổi hít hoặc suy dinh dưỡng do không ăn uống được.
Lời khuyên: Nếu ai đó bỗng nhiên khó nuốt, dễ sặc mà không có lý do rõ ràng, hãy nghĩ ngay đến nguy cơ đột quỵ và đưa họ đến bệnh viện sớm nhất có thể.
2. ĐAU ĐẦU ĐỘT NGỘT, CƯỜNG ĐỘ MẠNH
Biểu hiện:
✔ Cơn đau đầu dữ dội xuất hiện bất ngờ, khác hẳn với đau đầu thông thường.
✔ Cảm giác như có vật nặng đè lên đầu hoặc “búa bổ” vào sọ.
✔ Có thể đi kèm buồn nôn, nôn, mất ý thức thoáng qua.
⚠️ Nguyên nhân tiềm ẩn
✔ Đây có thể là dấu hiệu của xuất huyết não – một trong những dạng đột quỵ nguy hiểm nhất.
✔ Máu chảy vào não làm tăng áp lực nội sọ, gây tổn thương nghiêm trọng đến các chức năng sống.
Lời khuyên: Nếu cơn đau đầu đến đột ngột, dữ dội chưa từng có trước đây, đừng cố chịu đựng – hãy đến bệnh viện ngay để kiểm tra.
3. HOA MẮT, CHÓNG MẶT, MẤT THĂNG BẰNG
Biểu hiện:
✔ Cảm giác chóng mặt dữ dội, xoay vòng ngay cả khi ngồi yên.
✔ Đi đứng loạng choạng, không thể giữ thăng bằng dù không uống rượu.
✔ Có thể kèm theo mờ mắt, nhìn đôi thoáng qua.
⚠️ Tại sao cần cảnh giác?
✔ Đây có thể là dấu hiệu của đột quỵ liên quan đến động mạch đốt sống – thân nền, làm giảm lượng máu cung cấp cho vùng tiểu não và não sau.
✔ Nếu không được xử lý kịp thời, bệnh nhân có nguy cơ mất ý thức và tổn thương não vĩnh viễn.
Lời khuyên: Chóng mặt không phải lúc nào cũng do thiếu máu hay hạ đường huyết. Nếu bạn đột ngột mất kiểm soát vận động, hãy nghi ngờ đột quỵ và đi khám ngay.
4. SỤP MÍ MẮT ĐỘT NGỘT
Biểu hiện:
✔ Một bên mi mắt bỗng dưng sụp xuống mà không có nguyên nhân rõ ràng.
✔ Có thể đi kèm mắt nhìn mờ hoặc giảm thị lực thoáng qua.
⚠️ Vì sao không thể xem nhẹ?
✔ Đột quỵ có thể làm tổn thương dây thần kinh vận nhãn, ảnh hưởng đến khả năng mở mắt.
✔ Đây là dấu hiệu điển hình của đột quỵ vùng thân não hoặc tiểu não, nơi kiểm soát nhiều chức năng quan trọng.
Lời khuyên: Đừng nhầm lẫn dấu hiệu này với mệt mỏi thông thường. Nếu ai đó đột nhiên bị sụp mí mắt, hãy kiểm tra ngay các triệu chứng khác của đột quỵ.
5. NẤC CỤT KÉO DÀI KHÔNG RÕ NGUYÊN NHÂN
Biểu hiện:
✔ Nấc cụt xảy ra liên tục hàng giờ hoặc hàng ngày, không tự dứt.
✔ Kèm theo đau ngực, khó thở, tim đập nhanh.
⚠️ Tại sao đây có thể là dấu hiệu đột quỵ?
✔ Nấc cụt kéo dài có thể là biểu hiện của đột quỵ vùng hành não, nơi kiểm soát các chức năng tự động của cơ thể.
✔ Phụ nữ có nguy cơ gặp triệu chứng này cao hơn nam giới, nhưng thường bỏ qua vì không nghĩ nó liên quan đến đột quỵ.
Lời khuyên: Nếu nấc cụt kéo dài hơn 48 giờ, đặc biệt kèm theo các triệu chứng thần kinh khác, hãy đi khám ngay!
ĐỪNG CHỦ QUAN – NHỚ NGUYÊN TẮC BEFAST!
Dù gặp phải dấu hiệu điển hình hay không điển hình, nguyên tắc BEFAST vẫn là cách nhận diện đột quỵ nhanh nhất:
✔ B – Balance (Mất thăng bằng): Đột nhiên loạng choạng, không giữ được thăng bằng.
✔ E – Eyes (Mờ mắt): Nhìn mờ, nhìn đôi hoặc mất thị lực tạm thời.
✔ F – Face (Méo miệng): Một bên mặt xệ xuống khi cười.
✔ A – Arms (Yếu tay chân): Không thể nâng tay hoặc chân trong vài giây.
✔ S – Speech (Nói khó): Nói lắp, nói ngọng bất thường.
✔ T – Time (Thời gian vàng): Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào trên, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức.
THỜI GIAN VÀNG KHI XUẤT HIỆN DẤU HIỆU ĐỘT QUỴ – ĐỪNG ĐỂ QUÁ MUỘN!
Đột quỵ là một tình huống cấp cứu y khoa khẩn cấp. Nếu bệnh nhân được cấp cứu trong vòng 3-6 giờ đầu, khả năng phục hồi gần như hoàn toàn. Tuy nhiên, nếu trì hoãn, tổn thương não có thể trở nên không thể đảo ngược, dẫn đến tàn tật suốt đời hoặc tử vong.
⏳ THỜI GIAN LÀ YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH
✔ Trong 3 giờ đầu – “Thời gian vàng”: Nếu kịp thời đến bệnh viện, bệnh nhân có thể được sử dụng thuốc tiêu sợi huyết, giúp làm tan cục máu đông, tái thông mạch máu não.
✔ Từ 3-6 giờ: Vẫn có thể thực hiện một số can thiệp tái thông mạch, nhưng hiệu quả giảm dần.
✔ Sau 6 giờ: Não đã chịu tổn thương nặng, các phương pháp điều trị chỉ mang tính hỗ trợ, nguy cơ tàn tật hoặc tử vong rất cao.
Lưu ý quan trọng: Đột quỵ không đau, không sốt, không chảy máu, nhưng có thể lấy đi mạng sống trong vài giờ. Vì vậy, đừng đợi triệu chứng nặng hơn rồi mới đi cấp cứu!
AI CÓ NGUY CƠ CAO BỊ ĐỘT QUỴ?
Không chỉ người cao tuổi mới bị đột quỵ. Ngày càng nhiều người trẻ tuổi mắc phải căn bệnh nguy hiểm này do các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn.
1. NGƯỜI CÓ TIỀN SỬ BỆNH LÝ
✔ Huyết áp cao: Là nguyên nhân hàng đầu gây đột quỵ. Huyết áp không ổn định làm tổn thương thành mạch, dễ hình thành cục máu đông.
✔ Bệnh tim mạch: Rung nhĩ, hẹp van tim, suy tim có thể gây cục máu đông di chuyển lên não, gây tắc nghẽn mạch máu não.
✔ Tiểu đường: Đường huyết cao gây tổn thương mạch máu, làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông.
✔ Từng bị đột quỵ hoặc có người thân bị đột quỵ: Yếu tố di truyền làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Nếu bạn hoặc người thân từng có tiền sử đột quỵ, cần kiểm tra sức khỏe định kỳ.
2. NGƯỜI CÓ LỐI SỐNG THIẾU LÀNH MẠNH
✔ Hút thuốc lá: Chất độc trong thuốc lá làm hẹp động mạch, thúc đẩy hình thành cục máu đông. Người hút thuốc có nguy cơ đột quỵ cao gấp 2 lần so với người không hút.
✔ Uống rượu bia thường xuyên: Rượu bia làm tăng huyết áp, gây tổn thương gan và tim mạch, dẫn đến nguy cơ đột quỵ cao hơn.
✔ Ít vận động, béo phì: Béo phì làm tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, cản trở lưu thông máu đến não. Người thừa cân có nguy cơ đột quỵ cao hơn 64% so với người bình thường.
✔ Ăn nhiều đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn: Những thực phẩm này chứa nhiều chất béo bão hòa, muối và đường, làm tăng nguy cơ cao huyết áp, tiểu đường và xơ vữa động mạch.
✔ Thức khuya, căng thẳng kéo dài: Stress làm tăng hormone adrenaline và cortisol, gây tăng huyết áp và tổn thương mạch máu não.
LÀM GÌ ĐỂ PHÒNG NGỪA ĐỘT QUỴ?
Đột quỵ có thể xảy ra đột ngột nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu bạn chủ động kiểm soát các yếu tố nguy cơ ngay từ bây giờ.
-
KIỂM SOÁT HUYẾT ÁP
Huyết áp cao là nguyên nhân hàng đầu gây đột quỵ.
Hạn chế muối, ăn nhiều rau xanh, tránh căng thẳng.
Theo dõi huyết áp thường xuyên, đặc biệt nếu có tiền sử bệnh tim mạch.
-
DUY TRÌ CÂN NẶNG HỢP LÝ
Chỉ số BMI lý tưởng từ 18.5 – 24.9 giúp giảm áp lực lên hệ tim mạch.
Thừa cân, béo phì làm tăng nguy cơ cao huyết áp, tiểu đường và đột quỵ.
-
CHẾ ĐỘ ĂN UỐNG LÀNH MẠNH
Ăn nhiều rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu omega-3 như cá hồi, hạnh nhân.
Hạn chế mỡ động vật, thực phẩm chế biến sẵn và đồ ăn nhanh.
-
TẬP THỂ DỤC ÍT NHẤT 30 PHÚT MỖI NGÀY
Đi bộ, yoga, bơi lội, đạp xe giúp cải thiện lưu thông máu và giữ huyết áp ổn định.
Tránh ngồi lâu, dành thời gian vận động sau mỗi 30-45 phút làm việc.
-
BỎ THUỐC LÁ, HẠN CHẾ RƯỢU BIA
Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, gây hẹp mạch máu não.
Rượu bia làm tăng huyết áp, ảnh hưởng xấu đến tim mạch và não bộ.
-
NGỦ ĐỦ GIẤC, TRÁNH THỨC KHUYA
Cơ thể cần ngủ đủ 6-8 tiếng mỗi đêm để duy trì huyết áp ổn định.
Thức khuya kéo dài làm rối loạn nhịp sinh học, tăng nguy cơ cao huyết áp.
-
KHÁM SỨC KHỎE ĐỊNH KỲ
Kiểm tra huyết áp, đường huyết, mỡ máu thường xuyên để phát hiện sớm nguy cơ đột quỵ.
Những người có tiền sử bệnh tim mạch, cao huyết áp, đái tháo đường nên tầm soát đột quỵ định kỳ.
ĐỪNG CHỦ QUAN VỚI ĐỘT QUỴ DÙ CHỈ LÀ MỘT DẤU HIỆU NHỎ!
Đột quỵ có thể xảy ra ở bất kỳ ai, không chỉ ở người lớn tuổi!
Những dấu hiệu KHÔNG điển hình như:
- Khó nuốt bất thường
- Đau đầu dữ dội, đột ngột như búa bổ
- Chóng mặt, mất thăng bằng không rõ nguyên nhân
- Sụp mi mắt một bên mà không phải do mệt mỏi
- Nấc cụt kéo dài đi kèm đau ngực, khó thở
⏳ Nếu có nghi ngờ, hãy đưa bệnh nhân đến bệnh viện NGAY LẬP TỨC.
Hãy chia sẻ bài viết này để nhiều người hiểu hơn về cách phòng ngừa đột quỵ và bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình!