Đột quỵ, vốn được xem là căn bệnh của người cao tuổi, nay đã xuất hiện ngày càng nhiều ở người trẻ. Lối sống hiện đại với nhiều thói quen không lành mạnh đang làm gia tăng nguy cơ mắc căn bệnh nguy hiểm này. Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo và cách phòng ngừa đột quỵ để bảo vệ sức khỏe của chính mình.
- Tại sao đột quỵ ngày càng trẻ hóa?
Lối sống không lành mạnh
- Chế độ ăn thiếu cân đối: Ăn nhiều đồ chiên rán, thực phẩm chế biến sẵn, ít rau xanh, trái cây.
- Thói quen sử dụng chất kích thích: Uống nhiều rượu bia, hút thuốc lá làm tổn thương mạch máu.
Ít vận động
- Ngồi lâu trước màn hình: Làm việc văn phòng hoặc chơi game nhiều giờ liền.
- Thiếu hoạt động thể chất: Làm tăng nguy cơ béo phì, xơ vữa động mạch và huyết áp cao.
Căng thẳng, mất ngủ kéo dài
- Áp lực công việc và cuộc sống: Rối loạn thần kinh, tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim.
- Ngủ không đủ giấc: Gây suy giảm hệ miễn dịch, ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch.
Bệnh lý nền ngày càng phổ biến ở người trẻ
- Các bệnh như cao huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu, bệnh tim mạch ngày càng xuất hiện sớm hơn.
- Nhiều người chủ quan, không kiểm tra sức khỏe định kỳ, dẫn đến phát hiện muộn.
Lạm dụng chất kích thích
- Uống nhiều rượu bia: Tổn thương mạch máu, tăng nguy cơ huyết áp đột ngột.
- Nước tăng lực, caffeine quá mức: Gây rối loạn tim mạch, khiến nguy cơ đột quỵ tăng cao.
- Dấu hiệu cảnh báo đột quỵ ở người trẻ
Không ít người trẻ chủ quan khi xuất hiện các triệu chứng ban đầu của đột quỵ. Hãy chú ý đến những dấu hiệu sau:
- Tê bì, yếu hoặc liệt một bên cơ thể: Tay, chân hoặc mặt khó cử động.
- Nói ngọng, khó nói: Lưỡi líu lại, khó diễn đạt câu từ.
- Chóng mặt, mất thăng bằng: Xảy ra đột ngột mà không có nguyên nhân rõ ràng.
- Mất thị lực: Nhìn mờ hoặc mất thị lực tạm thời ở một bên mắt.
- Đau đầu dữ dội: Kèm theo buồn nôn hoặc không rõ nguyên nhân.
Ghi nhớ nguyên tắc BEFAST để nhận diện đột quỵ sớm:
- B (Balance – Thăng bằng): Bệnh nhân đột ngột chóng mặt, mất thăng bằng, đi đứng loạng choạng.
- E (Eyes – Mắt): Nhìn mờ, nhìn đôi hoặc mất thị lực một phần/tạm thời.
- F (Face – Mặt): Yêu cầu bệnh nhân cười, nếu thấy miệng méo, lệch một bên, có thể là dấu hiệu đột quỵ.
- A (Arms – Tay): Yêu cầu bệnh nhân giơ hai tay, nếu một tay yếu, không thể nâng lên như tay còn lại, cần cảnh giác.
- S (Speech – Nói): Yêu cầu bệnh nhân lặp lại một câu đơn giản. Nếu họ nói ngọng, khó hiểu, có thể đã bị đột quỵ.
- T (Time – Thời gian): Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào trên, gọi cấp cứu ngay lập tức!
- Cách sơ cứu khi nghi ngờ đột quỵ
Gọi cấp cứu ngay lập tức
- Thời gian vàng: Bệnh nhân cần được cấp cứu trong vòng 3-4,5 giờ đầu để giảm tổn thương não.
- Khi gọi 115, cần cung cấp thông tin rõ ràng về triệu chứng, thời gian xuất hiện triệu chứng đầu tiên.
Giữ bệnh nhân ở tư thế an toàn
- Để bệnh nhân nằm nghiêng, đầu hơi nâng cao khoảng 30 độ để máu lưu thông.
- Nới lỏng quần áo, tránh để bệnh nhân di chuyển hoặc cố gắng đứng dậy.
Kiểm tra tình trạng bệnh nhân
- Nếu bệnh nhân còn thở: Giữ nguyên tư thế, theo dõi tình trạng.
- Nếu bệnh nhân ngừng thở: Thực hiện hồi sức tim phổi (CPR) nếu biết cách.
Tuyệt đối không làm các điều sau:
- Không cho bệnh nhân ăn uống: Tránh nguy cơ sặc.
- Không tự ý dùng thuốc: Như aspirin hoặc thuốc hạ huyết áp nếu chưa có chỉ định từ bác sĩ.
- Không chờ đợi: Nếu thấy dấu hiệu, cần hành động ngay để cứu mạng bệnh nhân.
- Chế độ dinh dưỡng hỗ trợ phòng ngừa đột quỵ
Nhóm thực phẩm tốt cho sức khỏe mạch máu
- Rau xanh, trái cây: Các loại rau như rau bina, bông cải xanh và trái cây như cam, bơ giàu kali, vitamin C giúp kiểm soát huyết áp, giảm nguy cơ xơ vữa động mạch.
- Ngũ cốc nguyên cám: Gạo lứt, yến mạch, hạt quinoa giúp giảm cholesterol xấu và duy trì lượng đường trong máu ổn định.
- Cá béo: Các loại cá như cá hồi, cá thu chứa axit béo omega-3, giúp giảm viêm, ngăn ngừa cục máu đông.
- Natto (đậu nành lên men): Natto chứa nattokinase, một enzyme tự nhiên giúp làm tan cục máu đông, cải thiện lưu thông máu và hỗ trợ phòng ngừa đột quỵ. Đây là món ăn truyền thống của Nhật Bản nổi tiếng với tác dụng tốt cho tim mạch.
- Các loại hạt: Hạnh nhân, óc chó và hạt chia chứa chất béo lành mạnh, giúp giảm nguy cơ hình thành huyết khối và ổn định mạch máu.
Nhóm thực phẩm cần hạn chế
- Muối: Nên hạn chế muối dưới 5g/ngày, vì tiêu thụ muối quá nhiều có thể gây tăng huyết áp.
- Đường và tinh bột tinh chế: Tránh các loại bánh kẹo, nước ngọt để giảm nguy cơ tiểu đường và béo phì – các yếu tố nguy cơ gây đột quỵ.
- Rượu bia và caffeine: Uống quá nhiều có thể làm rối loạn nhịp tim và tổn thương mạch máu.
Đột quỵ ở người trẻ đang gia tăng do lối sống không lành mạnh và áp lực cuộc sống. Việc nhận diện sớm các dấu hiệu cảnh báo, thực hiện lối sống khoa học và kiểm tra sức khỏe định kỳ là chìa khóa để phòng tránh.
Hãy chia sẻ bài viết này để giúp nhiều người nhận thức rõ hơn về căn bệnh nguy hiểm này!