Quả chà là là một loại trái cây có lịch sử lâu đời, được ví như “vàng ngọt” của vùng Trung Đông nhờ hương vị đặc biệt và giá trị dinh dưỡng cao. Không chỉ là món ăn truyền thống trong nhiều nền văn hóa, chà là ngày càng được ưa chuộng tại nhiều quốc gia trên thế giới vì mang đến nhiều lợi ích sức khỏe đáng kinh ngạc.
Từ việc cung cấp năng lượng nhanh chóng đến hỗ trợ tiêu hóa, chống oxy hóa và cải thiện trí não, lợi ích của quả chà là đã được nhiều nghiên cứu khoa học chứng minh. Đây không còn là loại quả chỉ xuất hiện trong các món ăn đặc trưng nữa, mà đang dần trở thành “người bạn đồng hành” trong các chế độ ăn uống lành mạnh.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá 8 lợi ích của quả chà là nổi bật nhất, giúp bạn hiểu vì sao nên bổ sung loại quả này vào thực đơn hàng ngày để nâng cao sức khỏe toàn diện.
1. Giàu dinh dưỡng, cung cấp năng lượng dồi dào
Một trong những lợi ích của quả chà là dễ nhận thấy nhất chính là khả năng cung cấp năng lượng nhanh chóng cho cơ thể. Vì là loại quả được sấy khô tự nhiên, chà là có hàm lượng calo cao hơn so với các loại trái cây tươi thông thường. Trung bình, trong 100 gram chà là chứa khoảng 277 calo – hầu hết đến từ carbohydrate tự nhiên, chủ yếu là đường và chất xơ.
Không chỉ có đường tự nhiên giúp tăng năng lượng tức thì, chà là còn giàu nhiều vi chất dinh dưỡng thiết yếu. Theo phân tích, 100g chà là cung cấp:
-
75g carbohydrate
-
7g chất xơ
-
2g protein
-
20% nhu cầu kali hằng ngày
-
14% magie
-
18% đồng
-
15% mangan
-
12% vitamin B6
-
5% sắt
Những con số này cho thấy, lợi ích của quả chà là không chỉ nằm ở vị ngọt hấp dẫn mà còn đến từ giá trị dinh dưỡng rất đáng nể. Chất xơ giúp no lâu, kali hỗ trợ cân bằng huyết áp, trong khi vitamin B6 góp phần duy trì chức năng thần kinh khỏe mạnh.
Đặc biệt, chà là là lựa chọn tuyệt vời cho những ai cần bổ sung năng lượng lành mạnh mà không cần đến thực phẩm chế biến. Một vài quả chà là vào buổi sáng, trước khi tập thể dục hoặc khi cảm thấy mệt mỏi có thể giúp phục hồi năng lượng nhanh chóng và tự nhiên.
2. Cải thiện tiêu hóa nhờ hàm lượng chất xơ cao
Một trong những lợi ích của quả chà là được nhiều người đánh giá cao chính là khả năng hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả. Nhờ chứa đến gần 7g chất xơ trong mỗi 100g, chà là trở thành nguồn cung cấp chất xơ tự nhiên lý tưởng cho mọi đối tượng – từ người lớn tuổi đến trẻ nhỏ.
Chất xơ đóng vai trò quan trọng trong việc kích thích nhu động ruột, giúp quá trình đào thải diễn ra đều đặn và nhẹ nhàng hơn. Với những ai hay bị táo bón, việc thêm vài quả chà là vào thực đơn hằng ngày có thể giúp cải thiện rõ rệt tình trạng này. Một nghiên cứu cho thấy, những người ăn 7 quả chà là mỗi ngày trong vòng 21 ngày có số lần đi tiêu đều đặn hơn và hệ tiêu hóa cũng hoạt động trơn tru hơn.
Không chỉ vậy, chất xơ trong chà là còn giúp làm chậm quá trình tiêu hóa, từ đó hỗ trợ kiểm soát đường huyết sau bữa ăn. Dù có vị ngọt đậm, chà là lại có chỉ số đường huyết (GI) thấp, nên ít gây ra tình trạng đường huyết tăng đột ngột.
Lợi ích của quả chà là không chỉ dừng lại ở vị ngon ngọt tự nhiên, mà còn giúp làm sạch hệ tiêu hóa, cải thiện đường ruột và tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng. Với người hiện đại, bận rộn và thường ăn uống thất thường, việc ăn chà là như một món ăn nhẹ lành mạnh mỗi ngày chính là cách đơn giản giúp hệ tiêu hóa hoạt động ổn định hơn.
3. Chống oxy hóa mạnh mẽ, giảm nguy cơ mắc bệnh mạn tính
Không chỉ ngon và giàu dinh dưỡng, lợi ích của quả chà là còn nằm ở khả năng chống oxy hóa vượt trội. Chà là chứa nhiều hợp chất chống oxy hóa tự nhiên, giúp cơ thể chống lại các gốc tự do – nguyên nhân gây ra lão hóa và nhiều bệnh mạn tính như tim mạch, ung thư, tiểu đường.
Trong số các chất chống oxy hóa có trong chà là, nổi bật nhất là:
-
Flavonoid: Giúp giảm viêm, hỗ trợ giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer, tiểu đường và một số loại ung thư.
-
Carotenoid: Có vai trò bảo vệ mắt, giảm nguy cơ thoái hóa điểm vàng và tăng cường sức khỏe tim mạch.
-
Axit phenolic: Chất này có đặc tính chống viêm mạnh mẽ, góp phần giảm nguy cơ mắc các bệnh về tim và ung thư.
Điểm đáng chú ý là so với các loại trái cây khô như sung hay mận, chà là có hàm lượng chất chống oxy hóa cao hơn đáng kể. Đây chính là lý do vì sao chà là thường được các chuyên gia dinh dưỡng khuyên dùng như một phần trong chế độ ăn lành mạnh.
Lợi ích của quả chà là trong việc bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do gốc tự do không chỉ mang tính phòng bệnh, mà còn giúp làm chậm quá trình lão hóa tự nhiên. Với nhịp sống hiện đại và môi trường ô nhiễm, việc bổ sung thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như chà là là một lựa chọn sáng suốt cho sức khỏe lâu dài.
4. Hỗ trợ tăng cường chức năng não bộ
Ngoài việc hỗ trợ tiêu hóa và chống oxy hóa, một trong những lợi ích của quả chà là khiến nhiều người bất ngờ chính là khả năng cải thiện chức năng não bộ. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng các hợp chất có trong chà là, đặc biệt là flavonoid và chất chống viêm, có thể giúp giảm các dấu hiệu viêm trong não – một yếu tố liên quan đến bệnh Alzheimer.
Cụ thể, quả chà là giúp làm giảm mức interleukin 6 (IL-6) – một chỉ số viêm thường thấy ở những người có nguy cơ cao mắc bệnh thoái hóa thần kinh. Ngoài ra, chà là cũng góp phần ngăn chặn sự hình thành của các mảng amyloid beta – nguyên nhân chính gây rối loạn giao tiếp giữa các tế bào não và dẫn đến suy giảm trí nhớ.
Thú vị hơn, một nghiên cứu trên động vật cho thấy những con chuột được ăn chà là có khả năng ghi nhớ và học tập tốt hơn, đồng thời ít biểu hiện lo âu hơn so với nhóm không dùng chà là.
Nhờ vào các dưỡng chất có khả năng chống viêm và chống oxy hóa mạnh, lợi ích của quả chà là đối với não bộ là rất tiềm năng. Mặc dù cần thêm nghiên cứu trên người để khẳng định chắc chắn, nhưng việc bổ sung chà là vào chế độ ăn hằng ngày vẫn là lựa chọn tốt để bảo vệ sức khỏe tinh thần theo thời gian.
5. Hữu ích cho phụ nữ mang thai sắp sinh
Với phụ nữ mang thai, đặc biệt là trong những tuần cuối thai kỳ, lợi ích của quả chà là càng trở nên rõ rệt hơn. Nhiều nghiên cứu cho thấy, ăn chà là thường xuyên trước khi sinh có thể giúp cổ tử cung mềm hơn, hỗ trợ giãn nở tốt hơn và góp phần rút ngắn thời gian chuyển dạ.
Một nghiên cứu đáng chú ý cho thấy những phụ nữ ăn khoảng 6 quả chà là mỗi ngày trong 4 tuần cuối thai kỳ có khả năng chuyển dạ tự nhiên cao hơn và thời gian sinh nở ngắn hơn so với những người không ăn. Bên cạnh đó, tỷ lệ cần can thiệp y tế như kích sinh hoặc sinh mổ cũng thấp hơn ở nhóm ăn chà là.
Cơ chế được cho là do trong chà là có chứa tannin – hợp chất có thể kích thích các cơn co thắt tự nhiên của tử cung, đồng thời bắt chước tác dụng của hormone oxytocin – hormone quan trọng trong quá trình chuyển dạ. Ngoài ra, chà là còn cung cấp lượng calo và đường tự nhiên dồi dào, giúp mẹ bầu duy trì năng lượng trong suốt quá trình vượt cạn.
Lợi ích của quả chà là không chỉ giới hạn trong dinh dưỡng, mà còn là sự hỗ trợ thiết thực cho những người sắp làm mẹ. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, phụ nữ mang thai nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng chà là thường xuyên, đặc biệt nếu có các vấn đề về tiểu đường thai kỳ.
6. Là chất tạo ngọt tự nhiên lành mạnh
Nếu bạn đang muốn cắt giảm lượng đường tinh luyện trong chế độ ăn nhưng vẫn muốn giữ được vị ngọt hấp dẫn trong món ăn, thì chà là chính là lựa chọn hoàn hảo. Một trong những lợi ích của quả chà là là khả năng thay thế đường trắng bằng cách tạo vị ngọt tự nhiên, lành mạnh mà vẫn đảm bảo giá trị dinh dưỡng.
Chà là chứa đường fructose tự nhiên – loại đường dễ hấp thu, có vị ngọt dịu và không gây ảnh hưởng đột ngột đến đường huyết như đường tinh luyện. Không chỉ vậy, trong khi đường trắng gần như không có dinh dưỡng, chà là lại giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất như kali, magie và vitamin B6.
Bạn có thể dễ dàng sử dụng chà là để làm các món bánh, sinh tố, thậm chí là sốt salad. Chỉ cần xay nhuyễn chà là với nước, bạn sẽ có một hỗn hợp ngọt mềm, thơm dịu dùng thay cho đường theo tỉ lệ 1:1. Điều này không chỉ giúp món ăn ngon hơn mà còn tăng giá trị dinh dưỡng đáng kể.
Tuy nhiên, vì chà là vẫn chứa lượng calo cao, nên dù là thực phẩm tốt, bạn cũng nên dùng ở mức vừa phải. Việc sử dụng hợp lý chính là cách tận dụng tối đa lợi ích của quả chà là trong việc thay thế đường, bảo vệ sức khỏe mà vẫn giữ được hương vị thơm ngon trong các món ăn.
7. Những lợi ích sức khỏe tiềm năng khác
Ngoài những lợi ích đã được nghiên cứu kỹ lưỡng, còn nhiều lợi ích của quả chà là tiềm năng khác mà bạn không nên bỏ qua, đặc biệt là trong việc duy trì sức khỏe tổng thể mỗi ngày.
Trước hết, chà là là nguồn cung cấp nhiều khoáng chất quan trọng như phốt pho, canxi, magie và kali – đều là những dưỡng chất cần thiết cho xương chắc khỏe. Một số nghiên cứu còn cho thấy, ăn chà là thường xuyên có thể giúp giảm nguy cơ loãng xương, đặc biệt ở người lớn tuổi và phụ nữ sau sinh.
Bên cạnh đó, một điểm đáng chú ý trong lợi ích của quả chà là là khả năng hỗ trợ ổn định đường huyết. Dù có vị ngọt, nhưng chà là có chỉ số đường huyết thấp và chứa nhiều chất xơ – giúp làm chậm quá trình hấp thu đường, tránh tăng đường huyết đột ngột. Nhờ đó, đây là loại quả thích hợp cho người cần kiểm soát lượng đường trong máu, bao gồm cả người tiền tiểu đường.
Một số chuyên gia cũng cho rằng, chà là có thể hỗ trợ giảm viêm, cải thiện tuần hoàn máu và tăng cường hệ miễn dịch nhờ vào các chất chống oxy hóa và vi chất phong phú trong thành phần.
Mặc dù vẫn cần thêm các nghiên cứu chuyên sâu hơn trên người, nhưng không thể phủ nhận rằng lợi ích của quả chà là ngày càng được khẳng định trong việc chăm sóc sức khỏe một cách tự nhiên và dễ áp dụng.
8. Dễ dàng thêm vào thực đơn hằng ngày
Một điểm cộng lớn trong lợi ích của quả chà là là chúng rất linh hoạt và dễ sử dụng trong bữa ăn hàng ngày. Dù bạn đang theo chế độ ăn eat clean, ăn chay hay đơn giản chỉ muốn ăn uống lành mạnh hơn, chà là đều có thể góp mặt một cách tự nhiên và ngon lành.
Bạn có thể ăn trực tiếp 2–3 quả chà là như một bữa phụ tiện lợi, vừa giúp no lâu, vừa nạp thêm năng lượng. Nếu muốn đa dạng hơn, hãy thử kết hợp chà là với các loại hạt như hạnh nhân, óc chó để làm món snack dinh dưỡng. Cách này rất phù hợp cho dân văn phòng, học sinh hay người tập luyện thể thao.
Ngoài ra, bạn cũng có thể dùng chà là làm ngọt cho sinh tố, sữa hạt, nước ép hoặc trộn vào yến mạch, bánh quy, ngũ cốc ăn sáng. Nếu xay nhuyễn, chà là có thể thay thế hoàn hảo cho đường trong các món tráng miệng như bánh nướng, bánh chuối hay pudding.
Sự tiện lợi và đa dạng trong cách sử dụng là lý do khiến lợi ích của quả chà là không chỉ nằm ở giá trị dinh dưỡng mà còn ở việc dễ dàng duy trì thói quen ăn uống lành mạnh mỗi ngày. Với một vài quả chà là trong túi, bạn đã có trong tay một món ăn vặt vừa ngon, vừa tốt cho sức khỏe.
Thêm chà là, thêm sức khỏe mỗi ngày
Với hương vị ngọt tự nhiên và giá trị dinh dưỡng phong phú, quả chà là xứng đáng có mặt trong chế độ ăn của mọi gia đình. Từ việc bổ sung năng lượng, hỗ trợ tiêu hóa, cải thiện sức khỏe tim mạch, đến giúp phụ nữ mang thai dễ sinh hơn – lợi ích của quả chà là không chỉ đa dạng mà còn dễ áp dụng vào cuộc sống thường ngày. Hãy thử thêm vài quả chà là vào bữa ăn nhẹ của bạn để cảm nhận sự khác biệt tích cực mà loại trái cây nhỏ bé này mang lại cho sức khỏe.