Đột quỵ có thể xảy ra bất ngờ và để lại hậu quả nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rằng cách sử dụng thuốc không đúng có thể là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra đột quỵ.
Nhiều người mắc bệnh tăng huyết áp, tiểu đường hoặc các bệnh mạn tính khác tự ý dùng thuốc theo đơn cũ, bỏ quên việc tái khám, thậm chí tự mua thuốc mà không có sự hướng dẫn từ bác sĩ. Điều này tiềm ẩn rủi ro rất lớn, đặc biệt là với những bệnh nhân có nguy cơ đột quỵ.
Đột Quỵ Giữa Đêm – Nguy Hiểm Nhưng Có Thể Phòng Tránh
Đột quỵ giữa đêm là tình trạng nguy hiểm, có thể xảy ra khi bệnh nhân đang ngủ. Nhiều người nghĩ rằng đột quỵ chỉ xuất hiện vào ban ngày, nhưng thực tế, rất nhiều ca đột quỵ xảy ra vào ban đêm hoặc sáng sớm. Khi cơ thể nghỉ ngơi, huyết áp thường có xu hướng giảm nhẹ. Tuy nhiên, với những người bị tăng huyết áp, huyết áp có thể dao động bất thường, gây nguy cơ đột quỵ cao hơn.
Đột quỵ giữa đêm có thể diễn ra âm thầm, khiến bệnh nhân không nhận ra ngay các dấu hiệu nguy hiểm. Nếu không được phát hiện và cấp cứu kịp thời, tổn thương não sẽ nghiêm trọng hơn, ảnh hưởng đến khả năng hồi phục.
Vì Sao Đột Quỵ Thường Xảy Ra Vào Ban Đêm?
Nhiều nghiên cứu cho thấy thời điểm từ 2h – 6h sáng là khoảng thời gian dễ xảy ra đột quỵ nhất. Điều này liên quan đến sự thay đổi sinh lý của cơ thể khi ngủ.
Một số nguyên nhân chính khiến nguy cơ đột quỵ tăng cao vào ban đêm:
- Huyết áp dao động bất thường: Ở người bình thường, huyết áp thường hạ nhẹ vào ban đêm. Tuy nhiên, ở những người bị tăng huyết áp, huyết áp có thể giảm quá thấp hoặc tăng vọt đột ngột, gây tổn thương mạch máu não.
- Rối loạn tuần hoàn máu: Khi ngủ, nhịp tim chậm lại, lượng oxy cung cấp cho não giảm. Nếu có cục máu đông nhỏ, nó có thể gây tắc nghẽn mạch máu não, dẫn đến đột quỵ.
- Mất nước khi ngủ: Cơ thể mất nước nhẹ khi ngủ, làm cho máu đặc hơn. Điều này làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, gây tắc nghẽn mạch máu.
- Ngưng thở khi ngủ: Một số người bị hội chứng ngưng thở khi ngủ khiến oxy cung cấp cho não bị gián đoạn, làm tăng nguy cơ đột quỵ.
Những yếu tố này kết hợp lại có thể gây ra đột quỵ mà không có dấu hiệu báo trước, khiến bệnh nhân không kịp nhận biết và xử lý.
Đột Quỵ Giữa Đêm Nguy Hiểm Như Thế Nào?
Đột quỵ có hai dạng chính:
- Nhồi máu não: Xảy ra khi mạch máu não bị tắc nghẽn do cục máu đông.
- Xuất huyết não: Xảy ra khi mạch máu trong não bị vỡ, gây chảy máu vào mô não.
Đột quỵ giữa đêm thường khó phát hiện sớm, vì bệnh nhân đang ngủ và không thể nhận ra những dấu hiệu ban đầu. Nếu không có ai phát hiện kịp thời, thời gian cấp cứu bị chậm trễ, làm tăng nguy cơ tổn thương não nghiêm trọng.
Ở nhiều trường hợp, bệnh nhân thức dậy vào buổi sáng và phát hiện mình không thể cử động một bên cơ thể, bị méo miệng hoặc không nói rõ lời. Lúc này, não đã bị tổn thương trong nhiều giờ, khiến việc điều trị khó khăn hơn.
Thời gian vàng để cấp cứu đột quỵ chỉ khoảng 4,5 giờ đầu tiên. Nếu phát hiện muộn, khả năng hồi phục sẽ giảm đi đáng kể.
Ai Có Nguy Cơ Bị Đột Quỵ Giữa Đêm Cao Nhất?
- Người bị tăng huyết áp, nhưng không kiểm soát tốt huyết áp.
- Người có tiền sử đột quỵ, bệnh tim mạch.
- Người bị tiểu đường, mỡ máu cao, béo phì.
- Người hút thuốc lá, uống rượu bia nhiều.
- Người hay căng thẳng, mất ngủ kéo dài.
- Người ít vận động, ngồi nhiều, ăn uống không lành mạnh.
Nếu thuộc nhóm nguy cơ này, bạn cần có kế hoạch kiểm soát huyết áp, duy trì lối sống khoa học để phòng tránh đột quỵ giữa đêm.
Đừng Chủ Quan Với Đột Quỵ Giữa Đêm
Nhiều người nghĩ rằng chỉ có người già mới bị đột quỵ, nhưng thực tế đột quỵ có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào, đặc biệt nếu có yếu tố nguy cơ.
Cách tốt nhất để giảm nguy cơ đột quỵ giữa đêm là kiểm soát huyết áp, giữ lối sống lành mạnh và theo dõi sức khỏe thường xuyên. Đừng để những thói quen sai lầm làm tăng rủi ro cho chính mình!
Nguyên Nhân Gây Đột Quỵ Giữa Đêm
Đột quỵ giữa đêm thường xảy ra do sự biến động bất thường của huyết áp và tuần hoàn máu khi cơ thể đang ngủ. Một số yếu tố nguy cơ có thể làm tăng khả năng xảy ra đột quỵ vào ban đêm, đặc biệt ở những người mắc bệnh mạn tính như tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn nhịp tim.
Tăng Huyết Áp Không Kiểm Soát
Huyết áp cao là nguyên nhân hàng đầu gây đột quỵ giữa đêm. Vào ban ngày, huyết áp thường dao động theo hoạt động của cơ thể. Tuy nhiên, vào ban đêm, cơ chế điều hòa huyết áp có thể gặp trục trặc, đặc biệt ở những người không kiểm soát tốt huyết áp.
- Khi huyết áp tăng đột ngột trong lúc ngủ, mạch máu não có thể bị vỡ, gây ra xuất huyết não.
- Khi huyết áp giảm quá mức, não không nhận đủ máu, làm tăng nguy cơ nhồi máu não.
Nhiều người bị tăng huyết áp nhưng không điều trị đúng cách, bỏ thuốc hoặc tự ý mua thuốc không phù hợp, khiến huyết áp dao động thất thường vào ban đêm. Điều này làm tăng đáng kể nguy cơ đột quỵ.
Huyết Áp Biến Động Do Dùng Thuốc Sai Cách
Nhiều bệnh nhân tự ý thay đổi thuốc huyết áp, dẫn đến huyết áp không ổn định trong lúc ngủ. Một số thói quen sai lầm bao gồm:
- Bỏ quên thuốc huyết áp vào buổi tối, khiến huyết áp tăng cao vào nửa đêm.
- Tự ý ngưng thuốc khi thấy huyết áp bình thường, mà không biết rằng huyết áp có thể tăng lại bất cứ lúc nào.
- Dùng đơn thuốc cũ trong nhiều năm, không đi khám lại để điều chỉnh thuốc phù hợp.
Huyết áp cao cần được kiểm soát liên tục. Nếu không duy trì đều đặn, nguy cơ đột quỵ giữa đêm sẽ tăng lên.
Ngưng Thở Khi Ngủ – Nguy Cơ Tiềm Ẩn
Ngưng thở khi ngủ là tình trạng hơi thở bị gián đoạn trong lúc ngủ, làm giảm lượng oxy cung cấp cho não. Điều này có thể kích thích huyết áp tăng cao đột ngột, gây tổn thương mạch máu não.
Những người có nguy cơ cao bị ngưng thở khi ngủ gồm:
- Người béo phì, thừa cân.
- Người có thói quen ngủ ngáy to, ngủ không sâu giấc.
- Người bị rối loạn hô hấp do bệnh lý tim mạch.
Nếu bạn thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, đau đầu khi thức dậy, buồn ngủ vào ban ngày, hãy kiểm tra xem mình có mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ không.
Hút Thuốc, Uống Rượu Trước Khi Ngủ
Rượu và thuốc lá đều làm tổn thương thành mạch máu, làm tăng nguy cơ tắc nghẽn hoặc vỡ mạch máu não.
- Rượu có thể làm giãn mạch máu quá mức, dẫn đến tụt huyết áp hoặc huyết áp dao động không ổn định.
- Nicotine trong thuốc lá làm co mạch, tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, gây tắc nghẽn mạch máu não.
Nếu sử dụng rượu bia hoặc thuốc lá thường xuyên, nguy cơ đột quỵ giữa đêm sẽ cao hơn rất nhiều.
Ăn Mặn, Uống Ít Nước Trước Khi Ngủ
Chế độ ăn uống trước khi đi ngủ cũng ảnh hưởng đến nguy cơ đột quỵ.
- Ăn quá nhiều muối vào bữa tối có thể làm tăng huyết áp vào ban đêm.
- Uống quá ít nước có thể làm máu đặc hơn, tạo điều kiện cho cục máu đông hình thành.
Những người có nguy cơ đột quỵ nên hạn chế muối vào bữa tối, uống đủ nước trong ngày và tránh uống quá nhiều nước ngay trước khi ngủ để tránh gây áp lực lên tim và thận.
Căng Thẳng, Mất Ngủ Kéo Dài
Căng thẳng kéo dài có thể kích thích sản xuất hormone cortisol, làm tăng huyết áp vào ban đêm. Những người mất ngủ thường xuyên, ngủ không sâu giấc có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn.
- Thiếu ngủ làm rối loạn nhịp tim, tăng nguy cơ tắc nghẽn mạch máu.
- Mất ngủ kéo dài có thể dẫn đến tăng huyết áp mãn tính, làm tổn thương mạch máu não.
Nếu bạn thường xuyên căng thẳng, khó ngủ hoặc thức giấc giữa đêm, hãy tìm cách thư giãn trước khi ngủ để giúp huyết áp ổn định.
Thiếu Vận Động Và Lối Sống Ít Di Chuyển
Người ít vận động có nguy cơ suy giảm chức năng tuần hoàn máu, khiến máu lưu thông kém hơn. Điều này làm tăng khả năng hình thành cục máu đông, gây nhồi máu não khi ngủ.
✔ Vận động ít nhất 30 phút/ngày với các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, bơi lội.
✔ Tránh ngồi lâu một chỗ, đặc biệt là dân văn phòng, người lớn tuổi.
Duy trì thói quen vận động đều đặn sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ đột quỵ giữa đêm.
Dấu Hiệu Cảnh Báo Đột Quỵ Giữa Đêm
Đột quỵ giữa đêm thường xảy ra đột ngột, nhưng trước khi đột quỵ thực sự xảy ra, cơ thể có thể phát ra một số dấu hiệu cảnh báo. Nhận biết sớm những dấu hiệu này có thể giúp can thiệp kịp thời, giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm.
Đau Đầu Dữ Dội, Đột Ngột
- Cơn đau đầu xuất hiện bất thường, có thể mạnh hơn so với những cơn đau đầu thông thường.
- Không có nguyên nhân rõ ràng, không do căng thẳng hay mất ngủ.
- Cơn đau có thể lan rộng khắp đầu hoặc tập trung ở một bên.
Đau đầu dữ dội, đột ngột vào ban đêm có thể là dấu hiệu của đột quỵ do xuất huyết não. Nếu cảm thấy đau đầu bất thường, không nên bỏ qua mà cần theo dõi ngay.
Chóng Mặt, Mất Thăng Bằng Khi Thức Dậy Giữa Đêm
- Cảm giác chóng mặt nặng nề, không thể giữ thăng bằng khi ngồi dậy.
- Đi đứng loạng choạng, dễ té ngã khi bước ra khỏi giường.
- Một số trường hợp kèm theo buồn nôn hoặc nôn không rõ lý do.
Nếu bạn thường xuyên cảm thấy mất thăng bằng khi tỉnh dậy vào ban đêm, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của cơn thiếu máu não thoáng qua hoặc đột quỵ đang hình thành.
Tê Yếu Hoặc Liệt Một Bên Cơ Thể
- Khi tỉnh dậy, cảm thấy tay hoặc chân yếu hẳn, khó cử động.
- Không thể nắm chặt đồ vật, cầm ly nước có thể bị rơi.
- Một bên cơ thể có cảm giác tê bì hoặc mất cảm giác tạm thời.
Triệu chứng này cho thấy não đang bị tổn thương, ảnh hưởng đến khả năng vận động. Nếu triệu chứng không tự cải thiện trong vài phút, có thể đột quỵ đã xảy ra.
Nói Khó, Méo Miệng Khi Thức Dậy
- Khi cố gắng nói, giọng bị ngọng, lắp bắp, khó phát âm rõ ràng.
- Méo miệng hoặc nụ cười không cân đối.
- Không thể điều khiển lưỡi linh hoạt như bình thường.
Nếu một người đột nhiên nói khó hoặc bị méo miệng vào ban đêm, đó có thể là dấu hiệu của đột quỵ. Cần đưa bệnh nhân đi cấp cứu ngay.
Nhìn Mờ, Mất Thị Lực Đột Ngột
- Thị lực giảm sút rõ rệt, một bên mắt có thể bị mờ hoặc mất thị lực tạm thời.
- Không nhìn rõ các vật xung quanh, cảm giác choáng váng khi mở mắt.
- Một số người có thể bị nhìn đôi hoặc không thể nhận diện khuôn mặt người thân.
Nếu thị lực thay đổi đột ngột, đặc biệt là khi vừa thức dậy giữa đêm, cần cảnh giác với nguy cơ tắc nghẽn động mạch dẫn máu lên não.
Lú Lẫn, Rối Loạn Nhận Thức Khi Mới Tỉnh Dậy
- Không nhớ mình đang ở đâu, đang làm gì.
- Không thể suy nghĩ mạch lạc, mất phương hướng tạm thời.
- Trả lời câu hỏi một cách chậm chạp hoặc không thể nói ra ý muốn của mình.
Rối loạn nhận thức có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của đột quỵ hoặc một cơn thiếu máu não thoáng qua.
Đổ Mồ Hôi Lạnh, Tim Đập Bất Thường
- Ra nhiều mồ hôi dù phòng không nóng.
- Cảm thấy tim đập nhanh hoặc loạn nhịp, có cảm giác hồi hộp.
- Khó thở hoặc cảm thấy nặng ngực.
Nếu tình trạng này xảy ra đột ngột vào ban đêm, có thể lưu lượng máu lên não đang bị gián đoạn, cần được kiểm tra ngay.
Làm Gì Khi Phát Hiện Dấu Hiệu Đột Quỵ Giữa Đêm?
✔ Không nằm xuống ngủ tiếp, vì có thể làm tăng nguy cơ tổn thương não.
✔ Gọi người thân hỗ trợ ngay lập tức, không cố gắng tự di chuyển nếu cảm thấy yếu.
✔ Kiểm tra nhanh các dấu hiệu bằng quy tắc BEFAST:
- B (Balance – Thăng bằng): Có bị chóng mặt, mất thăng bằng hoặc phối hợp kém không?
- E (Eyes – Mắt): Có bị mờ mắt, mất thị lực một phần hoặc toàn bộ không?
- F (Face – Khuôn mặt): Có bị méo miệng không?
- A (Arms – Tay): Nâng hai tay lên, có bên nào yếu không?
- S (Speech – Nói): Nói một câu đơn giản, có bị lắp bắp hoặc khó nói không?
- T (Time – Thời gian): Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào trên, gọi cấp cứu ngay lập tức.
Thời gian cấp cứu trong vòng 4,5 giờ đầu tiên là rất quan trọng để hạn chế tổn thương não và giúp bệnh nhân hồi phục tốt hơn.
Cách Phòng Ngừa Đột Quỵ Giữa Đêm
Đột quỵ giữa đêm có thể xảy ra bất ngờ, nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh nếu duy trì lối sống khoa học và kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ. Dưới đây là những biện pháp quan trọng giúp giảm thiểu nguy cơ đột quỵ khi ngủ.
Kiểm Soát Huyết Áp Ổn Định
Huyết áp cao là nguyên nhân chính gây đột quỵ giữa đêm, vì vậy cần kiểm soát huyết áp thật tốt để giảm nguy cơ này.
✔ Đo huyết áp thường xuyên, đặc biệt là vào buổi tối trước khi đi ngủ. Nếu huyết áp cao trên 140/90 mmHg, cần theo dõi kỹ hơn.
✔ Uống thuốc đều đặn theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý bỏ thuốc dù huyết áp có vẻ ổn định.
✔ Không tự mua thuốc hạ huyết áp khi chưa có hướng dẫn từ bác sĩ, vì mỗi người cần có phác đồ điều trị riêng.
✔ Tái khám định kỳ, ít nhất 3 – 6 tháng/lần để điều chỉnh thuốc phù hợp với tình trạng sức khỏe.
Nếu đã từng bị tăng huyết áp hoặc có tiền sử đột quỵ, cần theo dõi huyết áp kỹ hơn vào ban đêm để tránh những cơn đột quỵ bất ngờ.
Điều Chỉnh Chế Độ Ăn Uống
Chế độ ăn uống có ảnh hưởng lớn đến huyết áp và sức khỏe mạch máu. Để phòng tránh đột quỵ giữa đêm, nên:
✔ Giảm lượng muối trong bữa ăn, tránh đồ ăn mặn như dưa muối, đồ hộp, thức ăn chế biến sẵn.
✔ Ăn nhiều rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu kali (chuối, cam, bơ) để hỗ trợ kiểm soát huyết áp.
✔ Hạn chế đường và tinh bột tinh chế, vì chúng có thể làm tăng mỡ máu và đường huyết, gây tổn thương mạch máu.
✔ Bổ sung thực phẩm tốt cho tim mạch như cá hồi, dầu oliu, các loại hạt giúp bảo vệ mạch máu.
✔ Không ăn quá no vào buổi tối, tránh làm tăng áp lực lên hệ tuần hoàn vào ban đêm.
Một chế độ ăn uống lành mạnh sẽ giúp ổn định huyết áp, giảm cholesterol và bảo vệ mạch máu khỏi nguy cơ tắc nghẽn.
Hạn Chế Căng Thẳng, Mất Ngủ
Mất ngủ kéo dài có thể làm tăng huyết áp vào ban đêm, làm tăng nguy cơ đột quỵ. Để cải thiện giấc ngủ, cần:
✔ Đi ngủ đúng giờ, cố gắng ngủ trước 23h để cơ thể có đủ thời gian phục hồi.
✔ Tránh sử dụng điện thoại, tivi trước khi ngủ, vì ánh sáng xanh có thể làm rối loạn giấc ngủ.
✔ Không uống cà phê, trà đặc hoặc rượu bia vào buổi tối, vì chúng có thể làm tim đập nhanh, ảnh hưởng đến giấc ngủ.
✔ Tạo không gian ngủ thoải mái, phòng ngủ yên tĩnh, thoáng mát sẽ giúp dễ ngủ hơn.
✔ Tập thói quen thư giãn trước khi ngủ, có thể nghe nhạc nhẹ, đọc sách hoặc tập thở sâu.
Giấc ngủ chất lượng sẽ giúp ổn định huyết áp, giảm áp lực lên hệ tuần hoàn và ngăn ngừa nguy cơ đột quỵ giữa đêm.
Duy Trì Thói Quen Vận Động
Vận động thường xuyên không chỉ giúp cải thiện sức khỏe mà còn giảm nguy cơ hình thành cục máu đông và hỗ trợ kiểm soát huyết áp.
✔ Đi bộ, tập yoga hoặc bơi lội ít nhất 30 phút/ngày.
✔ Tránh ngồi lâu một chỗ, đặc biệt là dân văn phòng hoặc người cao tuổi.
✔ Tập các bài tập nhẹ nhàng vào buổi sáng, giúp kích thích tuần hoàn máu và giữ cho mạch máu khỏe mạnh.
✔ Không tập thể dục quá muộn vào buổi tối, vì có thể làm tim đập nhanh, ảnh hưởng đến giấc ngủ.
Hoạt động thể chất giúp duy trì sự linh hoạt của mạch máu, hạn chế nguy cơ tắc nghẽn mạch máu não, từ đó giảm nguy cơ đột quỵ.
Uống Đủ Nước, Tránh Mất Nước Ban Đêm
Mất nước vào ban đêm có thể làm máu đặc hơn, dễ hình thành cục máu đông gây tắc nghẽn mạch máu não.
✔ Uống đủ 1,5 – 2 lít nước mỗi ngày để giữ cho máu lưu thông tốt.
✔ Không uống quá nhiều nước ngay trước khi ngủ, để tránh gây áp lực lên thận và tim mạch.
✔ Nếu thức dậy giữa đêm, có thể uống một ngụm nước nhỏ, giúp cơ thể duy trì đủ nước mà không làm ảnh hưởng đến giấc ngủ.
Duy trì đủ nước sẽ giúp máu lưu thông trơn tru, hạn chế nguy cơ hình thành cục máu đông gây đột quỵ.
Không Hút Thuốc, Hạn Chế Rượu Bia
✔ Hút thuốc lá làm tăng huyết áp và làm hẹp mạch máu, dẫn đến nguy cơ tắc nghẽn động mạch.
✔ Rượu bia làm giãn mạch máu tạm thời, nhưng sau đó có thể làm huyết áp dao động mạnh, tăng nguy cơ đột quỵ.
✔ Ngừng hút thuốc sẽ giúp cải thiện tuần hoàn máu và giảm nguy cơ vỡ mạch máu não.
✔ Hạn chế rượu bia, đặc biệt là vào buổi tối, để tránh làm rối loạn huyết áp trong lúc ngủ.
Nếu bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia, nguy cơ đột quỵ giữa đêm sẽ giảm đáng kể.
Theo Dõi Sức Khỏe Định Kỳ
✔ Kiểm tra huyết áp thường xuyên, đặc biệt là vào buổi sáng và tối.
✔ Thực hiện xét nghiệm máu để kiểm tra mỡ máu, đường huyết, vì các chỉ số này ảnh hưởng đến sức khỏe mạch máu.
✔ Nếu có tiền sử bệnh tim mạch hoặc từng bị đột quỵ, cần tái khám định kỳ để theo dõi tình trạng sức khỏe.
✔ Tham khảo bác sĩ nếu có bất kỳ triệu chứng bất thường nào, không tự ý điều trị tại nhà.
Theo dõi sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ và có biện pháp phòng tránh kịp thời.
Đột quỵ giữa đêm là mối nguy hiểm tiềm ẩn, nhưng có thể phòng ngừa nếu kiểm soát tốt huyết áp và duy trì lối sống lành mạnh.
Điều quan trọng nhất là kiểm soát huyết áp, uống thuốc đúng cách, duy trì thói quen sinh hoạt khoa học và theo dõi sức khỏe thường xuyên.
Đừng đợi đến khi đột quỵ xảy ra mới lo lắng – hãy chủ động bảo vệ sức khỏe ngay từ hôm nay!
XEM THÊM: